Қазақстан Республикасы
Ұлттық ғылым академиясы
Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым
академиясының журналдарының баспа этикасы және
қызмет бабын теріс пайдалануға
қатысты мәлімдемесі
Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясының (бұдан кейін ҚР ҰҒА) ғылыми журналдарының редакциясы халықаралық академиялық қоғамдастық белгілеген жариялаудың этикалық нормаларының жоғары стандарттарын ілгерілетуге және жұмыс уақытында осы нормалардың бұзылуын болдырмауға ниетті.
ҚР ҰҒА журналдарын жариялау этикасының негізгі ережелері cope Publication әдеп жөніндегі комитеті ұсынған халықаралық стандарттар негізінде жасалды.
Төменде жариялау процесіне байланысты белгіленген принциптер келтірілген.
Ғылыми зерттеулердің тұтастығын қамтамасыз ету үшін авторлар ғылыми жарияланымдардың халықаралық стандарттарын ұстануы қажет.
1.1. ҚР ҰҒА журналдарын жариялау үшін мақала берген кезде автор мақаланың түпнұсқа екендігіне, яғни ол бұрын басқа дереккөзде ағымдағы немесе осыған ұқсас түрде жарияланбағанына; мақала басқа баспаларға берілмегеніне; авторлық құқықпен және мақаланы жариялаумен байланысты мүдделердің реттелгеніне кепілдік беруі тиіс. Атап айтқанда, жарияланған мақалалардың басқа тілдегі аудармалары қабылданбайды.
1.2. Авторлардың ҚР ҰҒА редакциясы мен журналға, ғылыми авторлық кәсібилікке, сайып келгенде, бүкіл ғылыми қоғамдастыққа нұқсан келтіруі мүмкін зерттеулер нәтижелерін бұрмалаудан аулақ болғаны жөн.
1.3. Плагиатқа жол бермеу, мақаланы шығару барысындағы редакциялық құпияны сақтау (жұмыстың артықшылықтары мен кемшіліктерін, ішкі рецензияны, түсініктемелер мен түзетулерді талқыламау), яғни журнал шыққанға дейін және журнал шыққаннан кейін автордың келісімінсіз баспада оның жұмыс процесін жарияламау;
1.4. Зерттеу нәтижелері анық, деректер бұрмаланбаған, материалдарды жинау, іріктеу және өңдеудің тәртіптік ережелері сақталуы қажет.
1.5. Авторлардың орналасу тәртібі дұрыс көрсетілгеніне баса мән берілуі қажет. Өңдеу кезеңдерінде авторларды қосу немесе жою әдетте рұқсат етілмейді, бірақ кейбір жағдайларда авторлардың келісімімен авторлық топқа ішінара өзгеріс енгізілуі мүмкін. Авторлардың өзгертілуі нақты түсіндірілуі керек. Қолжазбаны қабылдағаннан кейін авторларды өзгертуге рұқсат етілмейді.
1.7. Авторлар рецензиялау процесіне қатысуға міндетті, уақтылы түзетулерге, түсініктемелерге, теріске шығару және қажет болған жағдайда кешірім сұрауға дайын болуы керек. Мақаланың барлық авторлары зерттеуге айтарлықтай үлес қосуы керек.
1.7. Авторлар адамдар мен жануарларға қатысты кез-келген зерттеулерге ұлттық, жергілікті және институционалдық органдардың нормативтік, этикалық және басқа да рұқсаттарын алғанын қамтамасыз етуі керек.
Рецензиялау ғылыми жұмыстардың тұтастығын қамтамасыз ету маңызды рөл атқарады. Барлық рецензенттер зерттеуді жариялауда сараптамалық бағалау процесі кезіндегі негізгі принциптер мен стандарттарды ұстануы керек.
1.1. Рецензенттердің талқылаулары объективті түрде жүзеге асырылуы қажет.
1.2. Рецензияланатын мақалаларға сараптама құпия түрде жүргізіледі;
1.3. Рецензенттер зерттеуге, авторларға немесе зерттеу демеушілеріне қатысты мүдделер қақтығысы болмайтындай етіп таңдалады.
1.4. Редакция рецензенттердің анонимділігін сақтайды және қажет болған жағдайда түзетулер мен түсіндірмелерді енгізуге құқылы.
ҚР ҰҒА редакциялық алқасы мен журнал редакторлары зерттеу қолжазбасының тұтастығына кепілдік беретін редакциялық саясатты ұстануы тиіс.
1.1. Редакторлар авторлардың жынысына, этникалық немесе географиялық шығу тегіне қарамастан өз міндеттерін объективті түрде орындауы қажет;
1.2. Мақала тақырыбының өзектілігіне, маңыздылығына, бірегейлігі мен берілген ақпараттың шынайылығы негізінде мақаланы баспаға қабылдау немесе қабылдамау туралы шешім шығару;
1.3. Этикалық немесе дөрекі сипаттағы шағымдар болған жағдайда ақылға қонымды шешім қабылдау;
1.4. Авторды және оның мақаласына құрметпен қарап, жоспарларын, талаптары мен тілектерін білуге тырысып, автордың шығармашылығына қолдау көрсетуге тырысу.